"Als er een pil zou bestaan die dezelfde effecten had als de counseling die wij patiënten bieden, zou het een strafbaar feit zijn deze niet voor te schrijven"

Terwijl half Nederland aan de buis gekluisterd zit, genietend van het Koninklijk huwelijk, ben ik in het Niedersächsisches Landesmuseum te Hannover voor een workshop genaamd: Diagnose: Kanker - een levensweg. Nu ik dit schrijf zie ik pas de woordspeling: levensweg in plaats van lijdensweg. Dit geeft duidelijk de teneur van de workshop weer.

Als counselor ben ik voornamelijk geïnteresseerd in de effecten van emoties en gevoelens, en in het niet luisteren hiernaar door mensen. Ziekte staat hiermee nauw in verband. Ik moet meteen maar even duidelijk stellen dat ik er bepaalde overtuigingen op na houdt die absoluut niet stroken met de algemeen aanvaarde en o zo gewichtige wetenschappelijke denkbeelden. Dit standpunt zou ik natuurlijk onmiddellijk kunnen verdedigen door aan te voeren dat Einstein gezegd heeft dat verbeelding belangrijker is dan kennis en dat Jung zich ook op gevaarlijk "onwetenschappelijk" terrein heeft begeven toen hij over synchroniciteit ging publiceren. Maar dat doe ik niet.
Ik geloof niet in toeval, ik geloof in een ordelijk Universum, laat maar zeggen een onzichtbare macht die ons stuurt en ons constant voorziet van signalen en seintjes. Wij hoeven ons daar alleen maar bewust van te zijn en ons daardoor te laten leiden.
Waarom zeg ik dit allemaal? Nou, ik geloof dat het Universum mij gewoon naar Hannover heeft gezonden. Dat komt zo, jaren geleden hoorde ik de naam Simonton voor het allereerst. Ik was nog een tiener en thuis heerste ontzag voor de ziekte kanker, het ontzag dat resulteerde in het fluisterend doelen op deze gevreesde vijand door hem alleen met K aan te duiden. In die tijd las ik ooit een artikeltje over de Simontonmethode. Jong als ik was nam ik me toen voor dat als ik ooit kanker zou krijgen, ik naar Amerika zou gaan om die dokter Simonton op te zoeken. Het was niet nodig, hij kwam hier.
Jaren gingen voorbij, er waren af en toe mensen in mijn omgeving die ziek werden en uiteindelijk stierven aan kanker. Ik bekeek die mensen en hoorde in mijn geest ergens het woord Simonton klinken. Nu ik werk vanuit de gedachte dat emoties en gevoelens ons leven bepalen, is mijn interesse in ziekte en met name kanker steeds groter geworden. Ik kreeg een boek van O.Carl Simonton hetgeen ik verslond en haalde twee weken terug zijn andere boek uit de bibliotheek. Mijn eigen ideeën werden gestaafd en ik zocht de Simonton homepage op. Ik was enthousiast te ontdekken dat dokter Simonton himself over tien dagen naar Hannover zou komen. Ik besloot hem daar op te zoeken.

Wanneer ik mijn gevoel volg, werkt alles mee in mijn voordeel. Het is stralend mooi weer. Vijftien graden nota bene. Het museum waar de workshop in een mooie ruime lichte zaal plaatsvindt is een fantastisch gebouw. Ik strijk neer aan het uiteinde van de tweede rij. In het verleden ging ik altijd achteraan zitten bij lezingen en seminars, maar dat was in mijn verlegen periode waarin ik nog bang was voor wat men van mij zou denken. Dat is voorbij, ik moet de spreker goed kunnen zien en ik moet ook makkelijk vragen kunnen stellen. Ach ja, wat een paar jaar levenservaring niet met een mens kunnen doen, nietwaar.

Dokter O. Carl Simonton zit achter een tafel, haren aardig grijzend, stevig buikje ongeveer een jaar of zestig. Hij begint op zijn dooie akkertje de zaal eens rond te kijken en te vertellen dat hij een inleidend praatje gaat houden waarbij hij zich zeker zal vervelen "omdat ik al weet wat ik ga zeggen en er dus niets nieuws voor me bij is", hij vervolgt met te zeggen dat hij uitkijkt naar de vraag- en antwoord sessie die er na volgt.
Naast hem zit een tolk die zin voor zin in het Duits vertaalt wat de dokter zegt. Ik vind dat niet erg. Het benadrukt nog eens de rust die Simonton uitstraalt. Hij is steeds zeer kalm en bedachtzaam en zo te zien het toonbeeld van ontspanning.

Voor vele mensen die aan kanker lijden of hebben geleden is de naam Simonton een begrip. Dr. O. Carl Simonton is een orthodox geschoold radioloog en oncoloog. Hij wordt beschouwd als een pionier op het gebied van de technieken van behandeling van kanker waarbij niet alleen het lichaam maar juist de samenhang tussen body/mind de hoofdrol speelt. Ruim dertig jaar geleden begon hij met het gebruiken van een complementaire gesprekstherapie bestaande uit verschillende onderdelen, naast de klassieke medische behandeling.

Na een korte inleiding start Simonton de workshop met een ontspanningsmeditatie waarbij het publiek wordt aangezet tot het zich openstellen voor de liefde en compassie waarmee het Universum ons omringt. Hij leidt de meditatie met rustige stem en besluit met te zeggen: "Take good care of yourself", een uitspraak die hij gedurende het weekend nog menigmaal zal herhalen.
Carl Simonton staat volledig achter het baanbrekende werk van de psycholoog Lawrence LeShan, die de oorzaak van kanker als volgt omschrijft: "Eén van de voornaamste redenen dat kanker ontstaat bij een persoon is dat we voortdurend bezig zijn ons te gedragen als een persoon die we eigenlijk niet zijn." Volgens Simonton moet het genezingsproces gericht zijn op het proberen te worden wie we nu eigenlijk werkelijk zijn.
Dr. Simonton: "Vlak voor ik naar Hannover kwam had ik een gesprek met mijn jongste dochter die nu 16 jaar is en voor haar gevreesde eindexamen zit. Ze kreeg keelontsteking en dat verergerde tot de ziekte van Pfeiffer. U snapt natuurlijk dat dit kind geboren is in een gezin waarin op een heel eigen wijze met ziekte wordt omgegaan. We bespraken samen haar situatie en ik gaf haar ter overdenking dat ze blijkbaar op dit moment weerstand had om die situatie nader te bekijken. De cruciale vraag was dus: wat probeer je op het moment te zijn dat je niet echt bent?"
Volgens Dr. Simonton geldt dit voor elke ziekte die we krijgen. Ziekte is een boodschap van ons diepste wezen dat via een lichamelijke uiting onze aandacht probeert te trekken. De boodschap van ziekte is altijd: beweeg je in de richting van je authentieke zelf. Dit is in tegenstelling tot wat men vaak denkt, namelijk dat ziekte ons overkomt. Hierdoor rust er een zeer negatief stempel op alle ziekten. Terwijl ziekte volgens Simonton een poging is ons een boodschap van mededogen te communiceren.
"In 1959 zei Dr. Eugene Pendergrass, President van de American Cancer Society in zijn inwijdingstoespraak: …We moeten de patiënt als een geheel zien en niet slechts de lichamelijke klacht behandelen. In onze geest zit een kracht die sterk genoeg is om kanker te genezen, maar ook sterk genoeg om ons te doden ..."
Dr. Simonton: Het mechanisme dat kanker beïnvloed is gedefinieerd aan de hand van ontelbare wetenschappelijke onderzoeken. Onze gedachten en emoties beïnvloeden niet slechts ons leven, maar ook het verloop van kanker. Eén, zo niet de belangrijkste factor voor het verloop van kanker, is onze wil om te leven. Om de ziekte aan te pakken moeten we eerst de wil om te leven beïnvloeden.
"Allereerst moeten we de patiënt uitleggen dat ziekte en ook de dood onze vijanden niet zijn. Ziekte heeft een doel en dus moeten we haar gebruiken en er niet tegen vechten. Wanneer je de boodschap van kanker hoort, dat wil zeggen begrijpt, is kanker niet langer nodig, dan kan je tumor smelten."
"We moeten het meest wensenwaardige plannen en op het minst wensenwaardige voorbereid zijn. Plan to live forever, prepare to die today. Ben je er klaar voor om vandaag te sterven? Nee? Hoe kunnen we ons dan in die richting bewegen? Een duidelijke zaak: we moeten gezondere overtuigingen creëren, dat is niet moeilijk, want er zijn al zoveel slechte! Hoe meer ik op het sterven ben voorbereid, hoe meer ik bereid ben te leven. In Amerika doen we net alsof de dood niet bestaat, en dat zou prachtig zijn als er ook niemand zou sterven. Maar het tegendeel is waar, en toch blijven we koppig proberen de dood te negeren."
Dr. Simonton: "Een belangrijk onderdeel van het patiëntenprogramma van het Simonton Cancer Center is gericht op het omgaan met de dood. Het is belangrijk de patiënt duidelijk te maken dat onze overtuigingen over de dood, ons leven van alledag beïnvloeden. Wanneer je bang bent voor de dood dan kost je dat veel energie. Als je overtuigingen betreffende de dood je geen energie kosten, dat wil zeggen dat je kunt accepteren dat je ooit eens zult sterven, dan houdt je energie over om te leven".
"Wij leren de mensen: als je op een bepaalde manier wilt sterven, moet je beginnen zo te leven. Wil je vredig sterven? Leef op een vredige manier. Wil je gezond, zonder angst sterven? Leef dan op die manier. Zelfs als we ziek zijn kunnen we op een vredige, serene manier sterven. Het is voor iedereen belangrijk om eens zijn overtuigingen over de dood onder de loep te nemen. Iemand vroeg eens aan de Dalai Lama waar hij nu die acht uur meditatie op een dag mee bezig was. Hij antwoordde opgewekt lachend: 'O, met de dood.' Als mijn kinderen klagen dat ze zich vervelen dan raad ik ze aan om dat moment dan te gebruiken om over de onzekerheid van de dood na te denken. Ik moet zeggen dat ze bijna nooit meer zeggen dat ze zich vervelen…"
Tijdens de patiëntenweken helpt Carl Simonton de mensen onder meer in het reine te komen met de dood. Het verminderen van angst voor de dood is één van de beste gebieden waarmee je een persoon kunt helpen. Of dit nu de angst betreft van de zieke, zijn familie, kennissen of het zorgteam in het ziekenhuis. 50% van de angst kan worden weggenomen via counseling. In Amerika wordt 70% tot 90% van het geld besteed aan medische zorg, gebruikt in de laatste 90 dagen van het leven van de patiënt. Wat zou het voor de wereld betekenen als we nog slechts de helft van het geld aan de dood besteedden? Via counseling kunnen we op een makkelijke manier een veel betere levenskwaliteit aan kankerpatiënten bieden.
Een artikel van Fawzy, 1993: "Melanoma, a structual psychological intervention in cancer treatment", zegt dat counseling tumoren en kanker vermindert. Alles dat namelijk helpt emotionele pijn op te lossen, lost kanker op. Hier moeten we goed benadrukken dat wat de één helpt, de ander niet hoeft te helpen: het is een individueel proces en dat is voor iedere patiënt verschillend. Dit neemt niet weg dat de basis vraag voor iedereen geldt : Hoe kunnen we emotionele pijn oplossen?
Carl Simonton kijkt de zaal rond en benadrukt:
"Ook al noemt men mij een pionier, hetgeen in zeker zin te staven is, toch zijn mijn ideeën heel oude ideeën: kijk bijvoorbeeld naar de Chinese energieleer Chi Kung, die is al 8000 jaar oud. Chi betekent prana, dat wil zeggen levensenergie, en Kung is dat wat de chi beïnvloedt. Om de levensenergie te vergroten hoeft men zich alleen maar te richten op dat waar men blij van wordt, dingen die betekenisvol zijn. Want die geven ons nieuwe energie."
Dr. Simonton: "Het mechaniekje van het ontstaan van ziekte is inmiddels bekend. Als we kijken naar ons zenuwstelsel dan zien we dat de hypothalamus chemicaliën aanmaakt in antwoord op emoties. Deze chemicaliën beïnvloeden ons immuunsysteem. Ons hormonale systeem staat hiermee direct in verbinding, omdat positieve hormonen, maar veelal ook stresshormonen worden aangemaakt door afwisselende emoties.
Nu is het niet zo dat gebeurtenissen in ons leven ons van streek maken, nee, dat doet onze visie op deze gebeurtenissen. Het hangt er dus sterk van af hoe je op een bepaalde situatie reageert en dat is dan ook gelijk de reden waarom twee personen in identieke levensomstandigheden een volledig ander levenspad kunnen hebben: de één krijgt bijvoorbeeld wel kanker en de ander niet. Alle ziekten worden vooraf gegaan door een emotionele pijn. In onze cultuur verwijderen we ons van emoties en helemaal van onze intuïtie. We zijn alleen rationeel bezig. Dit is een zeer kwalijke zaak en ik zeg dan ook: we moeten ratio en gevoel leren verbinden.
In het geval van kanker voert bij patiënten één emotie de boventoon: Angst. Overal in de wereld leeft de overtuiging: ik heb kanker, nu ga ik dood. Tijdens het programma van onze patiëntenweken werken we uitgebreid aan overtuigingen. De algemene overtuigingen over kanker zijn:
- kanker is een woekerende nietsontziende sterke cel
- ik kan hier niets tegen doen
- ik ga dood
Het is belangrijk dat mensen allereerst wat feiten horen over kankercellen. Kankercellen zijn zwakke, misvormde cellen die makkelijk te verwijderen zijn. Ons lichaam moet deze cellen vertroetelen om ze in leven te houden. Wanneer wij kankercellen samen met gezonde cellen op een bordje in een laboratorium leggen, dan vreten de gezonde cellen de kankercellen genadeloos op.
Wanneer wij onze tanden poetsen komen er honderdduizenden bacteriën in ons lichaam. We merken dat niet eens. En dat terwijl bacteriën veel sterker zijn dan kankercellen. Ons lichaam is in staat bacteriën uit te scheiden, en is dus ook heel goed in staat kankercellen uit te scheiden. Mensen krijgen iedere dag kanker en dat merken ze niet eens omdat ons immuunsysteem ze verwijdert.
Wanneer iemand een verkoudheid krijgt dan wordt er al gauw gezegd dat diegene wat verminderde weerstand had en dat hij daarom kou vatte. We weten dat zo'n kou na een week verdwenen is. Dat vinden we doodnormaal. Wanneer we onze knie schaven dan komt er een korst op en na een aantal dagen is de wond genezen en al gauw zien we er niets meer van. Ons lichaam heeft zichzelf geheeld. Maar zodra de diagnose kanker is gesteld, schrikken we zodanig dat onze energie ontzettend snel afneemt. Bovendien zorgen onze overtuigingen er voor dat we onszelf inprenten dat we niet beter kunnen worden".
De methode van Carl Simonton heeft niet als doel om alle kankerpatiënten te genezen. Het doel is de kwaliteit van het leven van kankerpatiënten verbeteren. "De boodschap van kanker is duidelijk: kanker zegt ons: doe meer dingen die je plezier en vervulling in je leven verschaffen. Natuurlijk is het soms niet makkelijk om als je ongelukkig bent dit gevoel te transformeren in een gevoel van blijdschap. Het kost moeite, maar het kan wel."
Dr. Simonton: "Ik heb 30 jaar counseling als complementaire therapie gebruikt. Sinds 15 jaar gebruik ik een bepaalde formule die door de jaren heen het meest effectief is gebleken. Het resultaat van deze therapie is dat patiënten twee keer zo lang te leven hebben, dat ze een drastische verbetering in levenskwaliteit krijgen en dat er een opmerkelijke groei van lange termijn-overlevenden is.
Tijdens mijn artsenopleiding werd ons geen counseling geleerd. Er werd ons niet geleerd hoe je een diagnose aan de patiënt communiceert, terwijl dat één van de belangrijkste dingen is die een arts doet. We hebben niet geleerd om te rouwen. Dit zijn thema's die geen deel uitmaken van het curriculum. Zelfs een ontzettend belangrijk thema als hoop komt niet aan de orde. Dit betekent dat honderdduizenden artsen patiënten moeten helpen terwijl ze onvoldoende getraind zijn. Ik blijf dit zeggen tot dat deze thema's wel in de curricula worden opgenomen."
Volgens Simonton is hoop ontzettend belangrijk. Het gaat hierbij natuurlijk niet om valse hoop bij patiënten te wekken. "Hoop is niet de overtuiging: ik zal beter worden, maar ik kan beter worden."
Vertrouwen is ook zo een belangrijk punt.
Dr. Simonton: "Diep vertrouwen, in je eigen lichaam, in je behandeling, zorgt voor geloof. Geloof is het beste tegengif tegen angst. Hoop en vertrouwen zijn gezonde overtuigingen die rust in je hoofd creëren. Dit is een zeer noodzakelijke staat van zijn. In onze westerse samenleving is alles gericht op druk, snel, en veel. Ziekte wordt wel de Westerse manier van mediteren genoemd. De enige uitweg voor mensen om rust te nemen en tijd voor zichzelf te vinden. Ziekte is daardoor het meest effectieve Westerse mentale gezondheidsinstrument. Stel het is maandag en je moet naar je werk. Je voelt je energieloos en doodmoe en hebt totaal geen puf. Dan is het niet de gewoonte dat men naar zijn baas belt en dit eenvoudig meedeelt. Er is immers geen reden om thuis te blijven, je bent toch niet ziek? Maar als je nu wakker wordt met een verkouden hoofd en je bent schor, dan kun je je baas bellen en kan hij duidelijk horen dat er een gegronde reden is dat je thuis moet blijven."
Op zondag loop ik met Carl mee naar het restaurant. Ons gesprek gaat als volgt:
"Vertel eens Carl, waar staat die O eigenlijk voor?'
"Oscar". Carl Simonton is niet altijd lang van stof.
"Hoe is het afgelopen met je dochters Pfeiffer?"
"O, nadat ze haar situatie had doorgenomen en begreep waarmee ze bezig was voelde ze zich stukken beter, zelfs zo goed dat ze heeft besloten morgen aan het examen deel te nemen. Nee, ik maak me geen zorgen over mijn dochter, mijn zoon doet mee met het Football en vanavond is de Superbowl, daar denk ik meer over na op het ogenblik."
Carl en ik nemen plaats aan een tafeltje en de vertaler en nog iemand voegen zich bij ons.
"Weet je Marteen, ik beschouw mezelf als een professioneel ondersteunend persoon voor de zieke. Iedere zieke moet iemand hebben waarop hij kan steunen, liefst de partner. Die ondersteunende persoon moet ook heel goed luisteren naar zijn eigen behoeftes, dit zelfs in de eerste plaats. Als we ons volledig instellen op de patiënt en vervolgens op onze wenkbrauwen lopen van vermoeidheid, dan raakt al onze energie op. Het is belangrijk tijd in te ruimen voor spel, ik vind spelen het belangrijkste onderdeel dat wij de mensen leren in onze patiëntenweken. Het is belangrijk voor patiënten om een lijst te maken met zaken die ze plezier verschaffen. Die lijst moet heel lang zijn. Wanneer een patiënt voor behandeling naar het ziekenhuis moet, is het goed om voor hij gaat eerst iets van die lijst te ondernemen dat hem blij maakt, dat geeft hem energie. Vervolgens is het na de behandeling ook weer goed om zoiets te doen, dat kan het luisteren naar muziek zijn, het kijken naar een prachtige bloem. Dit draagt allemaal bij tot het oppeppen van het energieniveau. Natuurlijk is het zo dat wanneer jij als ondersteunend persoon naar de film gaat, om jezelf op te laden en je dan iemand tegen komt, de reactie als volgt kan zijn als je een kennis tegenkomt: "Goh, jij hier, naar de film? Terwijl je man thuis ligt te sterven?"
Carl Simonton kijkt me veelbetekenend aan.
"Het is zaak dat we ons door reacties uit de omgeving niet uit het veld laten slaan. Zolang je met je partner duidelijk besproken hebt hoe jullie het ziekteproces samen gaan beleven, maakt het niet uit wat je naar je hoofd krijgt. Soms krijg je in het ziekenhuis zelfs van die ontmoedigende opmerkingen 'O, doet u aan Simontontherapie, nou ja als u denkt dat het helpt..' Dit soort opmerkingen kunnen mensen ontmoedigen, maar niet als je overtuigd bent van het nut van de manier waarop jij om gaat met je ziekte. Dan kun je je schouders ophalen en denken: hij weet niet beter"
We eten verder en plotseling roep ik verwonderd uit:
"Ik had nooit voor mogelijk gehouden dat ik hier vandaag met Carl Simonton zou zitten lunchen! En denk nu niet dat ik je op een voetstuk plaats, ik had het gewoon nooit gedacht."
Carl Simonton lacht: "Ik ben er dol op op een voetstuk te staan, de pest is dat ik er steeds weer af val!"
Ik realiseer mij dat deze man al jaren lang werkt met mensen die dingen meemaken die ze voor onmogelijk hadden gehouden. Kankerpatiënten die tegen de verwachtingen in genezen, kankerpatiënten die dankbaar zijn voor hun ziekte omdat die ze in staat heeft gesteld hun leven op een dramatische manier ten goede te wijzigen. Dat vind ik mooi werk.
Het weekend loopt op zijn einde en Carl Simonton en ik nemen afscheid. Ik krijg een welgemeende typisch Amerikaanse hug (omhelzing) van hem en ga naar huis met veel stof tot nadenken.
Heeft u vragen in verband met dit artikel dan kunt u contact opnemen met Martine Clausen via martine@leelabutterfly.nl of telefonisch op 075-617 3878
Voor een Simontontherapeut in uw omgeving kunt u zoeken op de website van het Gilde van Simontontherapeuten: www.simonton.nl

Programma van de patiëntenweken van het Simonton Kanker Centrum:

Dag Behandelde Onderwerpen
Zondag Algemene informatie over het programma
Maandag Meditatie en visualiseren
De verbondenheid van lichaam en geest
Dinsdag Het tweejarig gezondheidsplan (doel in het leven, spel,
Meditatie, voeding, steun, lichaamsbeweging)
Betekenis van ziekte
Woensdag Steun-verlenende sociale netwerken
De eerste helper
Sociale netwerken binnen de familie
Medische hulp
Therapie
Praatgroep
Innerlijke wijsheid, hoop en vertrouwen
Verantwoordelijkheid, schuldgevoel en beschuldigingen
De helper
Donderdag Dood
De terugkeer van de ziekte
Vrijdag Gezond blijven
NB. Dit programma wordt nauwkeurig beschreven in Simontons boek "De kracht die in je schuilt" Intra. isbn 90-266-6133-9